ENKS NEDEN KURULDU?
Suriye’de yaşanan hızlı gelişmeler sürecinde, 26 Ekim 2011’de 11 partiden oluşan Kürt Ulusal Birlik Partisi’ne karşı geliştirilen ENKS, dönemin Başur Hükümeti başkanı Mesud Barzani sponsorluğunda Hewlêr’de kuruldu. Daha sonra ENKS çatısı altında toplanan partilerin sayısı 16 oldu. Suriye’de Kürdistan Demokrat Partisi ve Suriye’de Birleşik Kürt Partisi (Yêkiti) ENKS’nin önderliğinde Kürt halkı için hiçbir şey yapmamışken, Kürdistan işgalcileri ve dış güçlerin eliyle Kurd Halkı ve bölge halkına karşı kullanılan bir araç oldu.
Dönemin ENKS üyesi Kürdistan Demokratik Barış Partisi Eşbaşkanı Talal Mihemed, şunları söyledi: “2012 yılı sonunda Suriye Muhalefeti’nin kuruluş kongresi Dewa’da yapıldı ve ENKS’den Dış İlişkiler komitesine bağlı bir heyet kongreye katıldı. Fakat kongreden koalisyona katılma kararı çıkmadı.”
Mihemmed açıklamasına şunları ekledi: “2013 yılında Rojava Kürdistan Meclisi ile ENKS arasında Özerk Yönetim’in kurulması için görüşmeler yapılıyordu fakat ENKS Suriye Muhalefetiyle diyaloglara başladı ve Özerk Yönetim’in kurulması için planan görüşmeler geciktirildi. Bir süre sonra ENKS koalisyona katıldığını duyurdu. Ardından da Özerk Yönetimle olan diyaloglarını durdurdu.
ENKS’nin karışık ve karşıt siyaseti karşısında 3 siyasi parti ayrıldı. Ayrılan bu partilerin içinde Mihemmed Musa’nın sekreterliğini yaptığı Suriye Kürt Sol Partisi, Salih Gedo’nun sekreterliğini yaptığı Suriye Kürt Demokratik Sol Partisi ve Cemal Şeyh Baqi’nin sekreter olduğu Suriye Demokratik Küt Partisi yer alıyordu. Daha sonra bu 3 parti 21 Ocak 2014’te Cizîre bölgesinde kurulan Demokratik Özerk Yönetim’e katıldı. 14 Aralık 2014’te Barzani’nin ilkelerine sahip çıktığını iddia eden ENKS’de 4 parti ortaya çıktı: Abdul Hekim Beşar’ın Suriye Kürtleri Demokrat Partisi, Xeyrûdîn Murad’ın kanadı altındaki Suriye Kürt Özgürlük Partisi, Ebdulbasit Hemo’nun başkanlığını yaptığı Mustafa Oso’nun kanadı altındaki Suriye Kürdistan Özgürlük Partisi ve Birlik Partisi Siyasi Birliklerini ilan edip ENKS’nin bütün faaliyetlerini yürütmeye başladılar.
ENKS ya da Kürtlerin birliği için ortaya atılan Kürt Yüksek Konseyi ve Kürt Siyasi Hareketi İnisiyatifi gibi tüm girişimler yenilgiye uğratıldı. Aynı zamanda Siyasi Birlik kendi siyasetine karşı olmaları gerekçesiyle tüm partilere karşı çıktı. Suriye Kürt Demokratik Birlik Partisi / Muhyeddin Şêx Ali, Suriye Kürdistan Demokrat Partisi (El-Parti) / Nasreddin İbrahim ve Suriye Kürt Demokratik Birlik Partisi / Fawzi Şengali …. Daha sonra Kürt İlerici Demokrat Partisi ENKS üyeliğini dondurdu. ENKS içindeki bir dizi geri çekilmelerin ardından geriye yalnızca işgalci Türk devletinin Kürtlere yönelik tüm politikalarını kabul eden Siyasi Birlik kaldı. Böylece daha sonra Suriye Ulusal Ordusu çetelerinin siyasi şemsiyesi olan Suriye Ulusal Koalisyonu haline gelecek olan Suriye Ulusal Meclisi’ne üyeliği kabul edildi. ENKS adı altında Siyasi Birlik İşgalci Türk devletinin istihbaratı MİT ile ilişki halindeydi. Bunu kanıtlayan onlarca rapor ve belge var ve bunların çoğu, Siyasi Birlik liderleri ile işgalci Türk MİT’i arasında 2016 yılında gerçekleşen toplantılar da dahil olmak üzere, özgür basında yayınlandı. Siyasi Birlik tüm kararlarını işgalci Türk devleti, Suriye Muhalif Koalisyonu ve Başur hükümeti’nin görüşlerine göre alıyor. Tıpkı 2015 yılında Cizîre Bölgesi belediye meclisi seçimlerinden iki gün önce o dönemin ENKS temsilcileri işgalci Türk devleti yetkilileriyle görüşmesinde olduğu gibi. Bu görüşmelerden sonra ENKS seçimlere katılmadı. Mizgin Ehmed bunu doğruladı.
ENKS’NİN KURULMASIYLA BİRLİKTE KÜRTLERE YÖNELİK SALDIRILARI BAŞLADI
ENKS, işgalci Türk devletinin istihbaratı MİT’in emriyle çalışıyor ve Kürtlere yönelik katliamlarda parmağı var. Suriye’de devam eden çatışmalarda ENKS, işgalci Türk devleti ve ona bağlı çete grupları aracılığıyla Kürtlere yönelik birçok katliam gerçekleştirdi. Nisan 2012’deki Serêkaniye katliamından Şex Meqsud ve Halep mahallelerindeki katliamlara, 27 Temmuz 2013’teki Til Eran ve Til Hasil katliamlarından Efrin kantonunda Kürtlere yönelik katliamlara kadar aktif bir şekilde yer aldı.
ENKS’ye bağlı Kêtiba Azadî(Özgürlük Tugayı), Liwa Salaheddin El-Eyyubî ve Komele isimli çete grupları, işgalci Türk MİT’inin emri altında çalışıyor ve açıkça Kürtlerin elde ettiği kazanımları yok etmek için Kürt halkına karşı katliamlar gerçekleştiriyor. 2013 yılı sonunda işgalci Türk devletine bağlı halk arasında (El-Heyani) adıyla anılan “Bedir Şehitleri Tugayı”na bağlı çeteler, ENKS’ye bağlı Liwa Selahaddin El-Eyubi’nin yardımıyla Sekan Şebabî mahallesini işgal etti. Haleb’in kuzeybatısında yer alan bu mahallenin batı tarafında Şêx Meqsud mahallesi bulunuyor. Xalid Fecir hastanesi çalışanlarından Welat Mamo aktardıklarına göre Bedir Şehidleri Tugayı, ENKS’ye bağlı Lîwaya(Tugay) Selahedîn El-Eyûbî ile işbirliği yaparak Sekan Şebabî mahallesinde sivil halka yönelik katliam gerçekleştirdi. Saldırılarda onlarca sivil katledildi. Katliam tanığı Mamo şöyle devam ediyor: “Kürtler ve Araplar Sekan Şebabi mahallesinden ayrılarak Şêx Maqsud mahallesine gitmek istiyorlardı. Birçoğu ayrılmaya çalışırken öldürüldü. Şu ana kadar pek çoğunun akıbeti bilinmiyor, bazılarının cenazeleri ise teşhis edilemedi.”
Welat Mamo, sağlık ekiplerine yardım eden 2 sivilin ENKS’ye bağlı “Bedir Şehitleri Tugayı” ve “Selahaddin El-Eyubî Tugayı” çeteleri tarafından kaçırıldığını, akıbetlerinin henüz bilinmediğini belirtti. Welat Mamo’ya göre isimleri şöyle: Ciger ve Abu Muhammed.
ENKS YÖNETİCİLERİNİN AJANLIĞI DEŞİFRE OLUNCA DEĞİŞTİRİLDİLER
Kürtlerin ulusal mücadelesine hizmet etmediği çok açık olan ENKS’nin konumu aslında 2012 yılında Serêkaniye’yî işgal eden El Nusra çeteleri ve onun kalıntılarının yine 2014 yılında işgalci Türk devletinin emriyle Kürt halkını katliamdan geçiren DAİŞ çetelerinden bir farkı yok. Bugün işgalci Türk devletinin desteğiyle El Nusra ve DAİŞ çetelerinin Rojava Devrimini yok etme amaçlı saldırıları, ENKS’nin Rojava’nın diline, kültürüne ve devrimine yönelik saldırılarının benzeridir. Rojava devriminin başından bu yana Kürt düşmanlarıyla iş birliği yaparak Kürt halkının iradesini kıramayan ENKS şimdilerde işgalci Türk MİT’I ile iş birliği yaparak kırmaya ve Kürt halkının kazanımlarını tasfiye etmeye çalışıyor. ENKS, Rojava devriminin statüsünün önünde duran bir engeldir. İşgalci Türk devleti ve çeteleri ne zaman sıkışsa destek verenlerin başında ENKS geliyor.
Bu temelde İbrahim Biro, Kamûran Haco, Evdilhekim Beşar, Siyamend Haco, Evdilbasit Hemo, Fuad Eliko gibi ENKS yöneticileri 2016-2019 yılları arasında Dilok, Ankara ve İstanbul’da 16 kez MİT ile görüştü. Ayrıca Hewlêr’de KDP istihbaratı Parastin ile 12 kez, ABD yetkilileri ile de 4 kez görüştü. Toplantılara katılan MİT mensuplarının isimleri de basına yansımıştı.
Başta İbrahim Biro, Evdilhekim Beşar ve Fuad Eliko olmak üzere isimleri anılan bu ENKS yöneticileri, işgalci Türk devletinin Efrin’e yönelik işgal saldırıları sürecinde ajanlık faaliyetleri yürüterek Efrin’de sözde sivil bir meclis kurarak Türk devletinin işgalini meşru göstermeye çalışmaları ve basında işgalci Türk devletinin varlığını meşru gördüklerine dair açıklamaları tüm Kürt halkı ve kamuoyu nezdinde işbirlikçilikleri ve ajanlıkları somutlaşmış oldu.
Serekaniyê ve Gire Sipi işgalinde 2022 yılına kadar devam eden bu ajanlıklarının halk nezdinde deşifre olması, Rojava’daki ve dışardaki yöneticileri arasındaki çelişkilerin en üst düzeye çıkması üzerine MİT, KDP/Parastin ENKS’ye dair bazı değişiklikler yapmak zorunda kaldılar.
MİT, bunun üzerine Ekim 2022’de Rojava/ENKS dosyasından sorumlu KDP temsilcileri Azad Berwari, Hamid Derbandi ve Şerzad Munzir ile bir dizi toplantı başlattı. Yapılan bu görüşmelerde MİT’in perspektiflerine göre deşifre olmuş bu ajanların yerine PDKS Başkanı Mihemmed İsmail’in, Birlik Parti’sinden Süleyman Oso’nun yanı sıra Fêsel Yusif, Nimet Dawûd, Fesle Yusif ve Seîd Omer’in (Seîd Sûrî) getirilmesi kararı alındı. Alınan bu kararlar çerçevesinde Mihemed Îsmaîl, Azad Berwarî’ye, Silêman Oso, Fêsel Yusif, Nimet Dawûd, Fesle Yusif, Hemîd Derbendi’ye bağlı ve Seîd Omer (Seîd Sûrî) ise Şêrzad Munzirî’ye bağlı olarak faaliyetler yürütecek.
(BÖLÜM 3: UCUZA KENDİSİNİ SATAN BİR UNSUR; SAİD OMER (SURİ)
Kürdistan Stratejik Araştırmalar Merkezi
