03 Ocak 2013 Perşembe Saat 07:18
Dünya’da çocuk gelinler sıralamasında üst sıralarda yer alan Türkiye’de 2012 yılında da değişen bir şey olmadı. AKP’nin eğitim alanında uyguladığı politikalar yeni çocuk gelinlere davetiye çıkarırken, hükümet yetkilileri ise “feodal yapı ve “eğitimsizlik gerekçelerine sığınmaktan başka birşye yapmadı. İstatistiklere ve 2012 yılında yaşananlara bakıldığı zaman ise Türkiye’de yaşanan vahim tablo ortaya çıkıyor.
2012 yılı çocuk istismarı ve çocuk gelinlerin de arttığı bir yıl oldu. AKP hükümetinin eğitim sistemine ilişkin yaptığı düzenlemeler kız çocukların erken yaşta evlenmesinin önünü açarken, zorunlu eğitimin kademeli hale getirilmesi ise çocuk gelinlere adeta davetiye çıkardı. Çocuk gelinler sorunu Türkiye’nin önünde dururken, hükümetin bakanları ise “feodal yapı ve “eğitimsizlik gibi gerekçelerle sorunun üzerine eğilmemeyi tercih ediyor. Uçan Süpürge Kadın İletişim ve Araştırma Derneği, çocuk yaşta gelin olanları araştırdı ve ortaya çarpıcı bir tablo çıktı. Araştırmaya göre Türkiye’de her 3 gelinden biri çocuk yaşta evleniyor. Sadece kadınlar değil nüfusun yüzde 28’i çocuk yaşta evleniyor. İngiliz gazetesi The Guardian’ın bir İngiliz şirkete yaptırdığı araştırmaya göre dünyada her yıl 18 milyon kız çocuk yaşta evlendiriliyor. Araştırmaya göre Türkiye’de çocuk yaşta evlendirilen kadınların oranı yüzde 14. 18 yaşın altında evlenen çocukların sayısı, Avrupa ülkelerinde de beklenenin üzerinde. Örneğin İngiltere ve Fransa’daki yetişkinlerin yaklaşık yüzde 10’u 18 yaşının altında evlenmiş. Çocuk gelin oranının en yüksek olduğu ülke ise yüzde 17 oranı ile Gürcistan. Türkiye ise Gürcistan’ın hemen arkasından geliyor. Uzmanlarda, çocuk evliliğinin bir çocuk suiistimali olduğunu belirtiyor. Çocuk yaşta evlendirilenler ile aynı yaş grubunda olan kadınlar arasında karşılaştırma yapıldığında her yüz kadından 25-30’u çocuk yaşta evlendirilmektedir.
Türkiye’nin 2012 yılında Uçan Süpürge Kadın İletişim ve Araştırma Derneği verilerine göre çocuk gelinler tablosu ise şöyle:
5 Ocak
-Bolu’nun Mudurnu ilçesinde 25 yaşındaki E.D. ile imam nikahıyla birlikte yaşayan ve nüfus kaydına göre 11 yaşında olan Z.Ç.’nin sekiz aylık hamile olduğu anlaşıldı. Hastanede yapılan muayene sonucunda doktorların kontrol altında tutmak istediği Z.Ç.’ye eşi izin vermedi.
-Malatya’da 17 yaşındaki biriyle kaçıp yasal olmayan imam nikahıyla evlenen 14 yaşındaki kız çocuk ailesi tarafından kabul edilmeyince Çocuk Esirgeme Kurumu’na teslim edildi.
9 Ocak
-Gaziantep’in Nizip ilçesinde özel bir hastanede 16 yaşında birinin kimliğini kullanarak doğum yapan kız çocuğun 12 yaşında olduğu ortaya çıktı. Kız çocuğun bir yıl önce 16 yaşında bir erkekle evlendirildiği öğrenildi. Savcı soruşturma başlattı.
-Türk Meclisi’nde basın toplantısı düzenleyen Ankara milletvekili Aylin Nazlıaka, Türkiye’de her üç kadından birinin çocuk yaşta evlendirildiğini söyledi.
19 Ocak
-Gaziantep’te 13 yaşındayken resmi nikah olmadan evlendirilen ve kocası tarafından kovulunca ailesinin evine dönen A.Y.’nin dramı bir buçuk aylık bebeği hastalanınca anlaşıldı.
6 Şubat
-Adana’da 13 yaşındaki kız ile 16 yaşındaki oğlanı düğün yaparak evlendirdikleri ileri sürülen aileleri hakkında, “çocuğun cinsel istismarına yardım” suçundan yedi buçuk yıl hapis istemiyle dava açıldı.
8 Mart
-Uçan Süpürge Derneği, çocuk yaşta evliliklerin önlenmesi için Medeni Yasa’da değişiklik yapılması talebiyle başlattığı imza kampanyasında 50 bin imza topladı. İmzalar çocuk ve kadın örgütleri, gazeteciler, tiyatro oyuncuları ve lise öğrencilerinden oluşan 80 kişilik bir heyetle TBMM Başkanı Cemil Çiçek’e teslim edildi.
12 Mart
-Başbakan Yardımcısı Bülent Arınç, zorunlu eğitimi kademeli olarak 12 yıla çıkaran yasa teklifine getirilen eleştirilere yanıt verdi: “Kanunun neresinde, hangi hüküm çocuklarımızı erken yaşta evlenmeye yönlendirecek? Bunları söylemeleri için daha vakit var.
14 Mart
-Sakarya’da kuzeniyle evlendirilen 16 yaşındaki kız çocuk, evde eşi ve onun ailesi tarafından işkenceye maruz kaldığı için savcılığa başvurdu. Çocuk koruma altına alındı.
22 Mart
-İzmir’de açılan Evlilik Hazırlıkları Fuarı’nda Kız Teknik ve Meslek Lisesi öğrencileri çocuk gelinler konulu bir gösteri hazırladı. Öğrenciler küçük yaşta evliliklere dikkat çekerken, bu evliliklerin suç olduğunu, gelinlik satanların bu suça ortak olmaması gerektiğini vurguladı.
9 Nisan
-Tekirdağ Hayrabolu’da 14 yaşındaki kızlarını evlendirebilmek için noterden muvaffakatname alan karı-koca hakkında soruşturma başlatıldı. Cumhuriyet savcılığı belgeyi veren noter hakkında da inceleme başlattı. Ceza Yasası’nın 279. maddesi kamu görevlilerine suçu ihbar etme yükümlülüğü veriyor.
3 Mayıs
-Tokat’ta 12 yaşındaki bir kız çocuğun 8 ay önce 26 yaşındaki bir erkekle evlendirildiği ve 3.5 aylık hamile olduğu ortaya çıktı. Kızın babası ve kocası hakkında cinsel istismar nedeniyle suç duyurusunda bulunuldu.
6 Temmuz
Van Kadın Derneği’nin güncel raporuna göre, kentte her iki kadından birinin ‘çocuk gelin’ olduğu, yani çok küçük yaşta evlendirildi bildirildi. Kentte ayrıca her iki kadından biri okuma-yazma bilmiyor.
18 Temmuz
-İstanbul’da 31 yaşındaki Zülfikar B., iki aylık hamile olan 19 yaşındaki eşi Mahmure Karakule’yi 47 yerinden bıçaklayarak öldürdü. Beş ve iki yaşlarında iki çocukları bulunan çiftin resmi nikahı yok.
20 Temmuz
-16 yaşında evlendirilen, 18’ine girmeden hamile kalıp -30 derecede dışarıda doğum yapmak zorunda bırakılan ve bebeği ölü doğduğu için yıllarca şiddet gören Melek Karaaslan, 8 yıllık evliliğinin sonunda bir tuvalette bağlanmış olarak bulundu.
-Kayseri Sarız’da 15 yaşında bir kız çocuk, kendisini kaçıran Tolga B. İle evlendirildi. Olayı başından beri bilen köy muhtarı ve jandarmanın müdahale etmediği iddia edildi.
30 Temmuz
-Adana’da resmi nikah olmadan evlendiği D.H.’yi bıçaklayan Erdi Z. 15 yaşından küçük kıza zincirleme cinsel istismar suçundan yargılanmaya başladı.
31 Temmuz
-Hakkari’de Binevş Kadın Merkezi’nin köylerde yaptığı anket, kadınların en çok kumalık, erken evlilik, berdel ve kız çocukların okula gönderilmemesinden yakındığını ortaya koydu.
1 Ağustos
-İzmir Menemen’de 16 yaşındaki birine kaçarak evlenen 13 yaşındaki G.O.’nun hamile olduğu hastanede anlaşıldı.
5 Ağustos
-Samsun Ayvacık’ta geçen yıl kızlarını kendisinden yaşça oldukça büyük bir erkekle evlendiren aile, 16 yaşındaki diğer kızlarını da yine para karşılığında 35 yaşındaki birine satmaya kalkıştı. Bu evliliği istemeyen çocuk evden kaçtı. Psikolog eşliğinde verdiği ifadesinde üvey babasının onu sürekli taciz ettiğini anlattı.
9 Ağustos
-Ağrı Doğubayazıt’ta 16 yaşındaki Z.Ö. karnındaki sekiz buçuk aylık bebeğiyle öldü. Resmi nikahsız eşi, ölen eşinin yaşının küçük olduğunu bilmediğini söyledi.
17 Ağustos
-Adana’da yasal olmayan dini törenle zorla evlendirilen 16 yaşındaki Zeynep A. trenin önüne atlayarak yaşamına son verdi. Babası cenazeye gelmeyen damadından şikayetçi oldu.
29 Ağustos
-Adana’da kendisinden 20 yaş büyük bir erkeğe kaçıp nikahsız birlikte yaşayan 14 yaşındaki çocuk gelin B.B., hamile kaldıktan sonra zorla alıkonulduğu iddiasıyla yardım isteyince, jandarma tarafından kurtarıldı.
12 Eylül
-Bölge illerine hizmet veren Diyarbakır Kadın ve Çocuk Hastalıkları Hastanesi’nde 2010 yılında 573, 2011 yılında 520, bu yılın ilk sekiz ayında ise 193 olmak üzere 18 yaş altındaki toplam 1286 çocuğun doğum yaptığı tespit edildi. Yılda yaklaşık 20 bin doğumun gerçekleştiği hastanede, 13 yaşında 20 çocuk doğum yaptı.
18 Eylül
-Bursa’da 14 yaşındayken resmi nikahsız evlenen A.D. için yargı altı yıl sonra devreye girdi. Eşi cezaevine giren çocuk ‘Devlet beni koruyacağına mağdur etti’ dedi.
9 Ekim
-İzmir’de 2006 yılında 17 yaşındayken kendisinden iki yaş küçük bir kız çocuğu kaçırıp yasal olmayan yolla evlenen Raşit B.’nin cezası altı yol sonra kesinleşti. Hakkında kamu davası açılan B. 11 yıl hapse mahkum oldu.
15 Ekim
-Urfa’da 28 yaşındaki bir akrabasıyla evlendirilmek istenen 13 yaşındaki kız çocuk jandarma tarafından kurtarıldı. Çocuğun babası ve sözde müstakbel kocası tutuklandı.
17 Ekim
-Dünya Sağlık Örgütü’nün araştırması, 15-19 yaş arasındaki üç milyon kız çocuğun her yıl uygunsuz şartlarda doğum yaptığını gösterdi. Bu doğumların yarısı anne ile bebeğin ölümüyle sonuçlanıyor. Dünya genelinde her beş kız çocuktan biri 18 yaşında doğum yapıyor.
18 Ekim
-Erzurum’da 11 yaşındaki kız çocukla yasal olmayan dini törenle evlendirilen ve aralarında beşik kertmesi olduğunu söyleyen 20 yaşındaki erkek, ‘çocuğun nitelikli cinsel istismarı’ suçundan tutuklandı. Bu evliliğe izin veren babalar ise serbest kaldı.
19 Ekim
-BDP Grup Başkanvekili İdris Baluken, çocuk evlilikleri hakkında Meclis Araştırması açılmasını talep etti. Baluken sorunun çözümü için siyasetçiler ve sivil toplum örgütlerinin birlikte çalışması gerektiğini belirtti.
2 Kasım
-Samsun’da otomobil çarptı diye hastaneye götürülen 14 yaşındaki S.D., taburcu olduktan sonra trafik kazası geçirmediğini, onu ağır yaralı hale getirenin eşinin dayağı olduğunu anlattı. On gün yoğun bakımda kalan S.D. bir süre önce birlikte yaşamaya başladığı 19 yaşındaki Salih C. Tarafından dövülmüş, sonra da üzerinden motosikletle geçmişti.
4 Kasım
-Gaziantep’te yasa dışı evlilikle bir araya geldiği 17 yaşındaki Bahar K.’yi bıçaklayarak öldüren Feridun K. İki buçuk ay sonra yakalandı. Çiftin üç yaşında bir çocuğu var.
9 Kasım
-Anayasa Uzlaşma Komisyonu’nda tüm partiler “Kız çocukların erken yaşta ve zorla evlendirilmelerini önlemek için gerekli önlemleri almakla devlet yükümlüdür ifadesinde anlaşmaya vardı.
13 Kasım
-Adapazarı’nda iki yıl önce 15 yaşındayken 22 yaşındaki bir erkekle evlendirilen Emine Y. sürekli şiddete maruz kaldığı için sığındığı ailesinin evinde eşi tarafından bıçaklanarak öldürüldü.
25 Kasım
-İstanbul’da 17 yaşındaki biriyle yasal olmayan dini törenle evlendirilen 14 yaşındaki kız çocuk, hastanede doğum yaptı. Bebeğin babası ve anneannesine dava açıldı.
2 Aralık
-Diyarbakır Büyükşehir Belediyesi Kadın Sorunları Araştırma ve Uygulama Merkezi, Dicle Üniversitesi işbirliğiyle ‘Çocuk Gelinler’ araştırması yaptı. Görüşülen kadınların yüzde 72’sinin zorla evlendirildiği, yüzde 20’si evlendiğinde henüz buluğa ermemiş olduğu, araştırmadan çıkan bazı gerçekler.
11 Aralık
-Adıyaman’ın Gölbaşı ilçesinde 17 yaşındaki Helin I. Bir süre önce eşiyle tartışıp gittiği aile evinde kendini asarak yaşamına son verdi.
-Mardin’de bir yurttaş yerel gazeteye, Suriye’den gelmiş bir ailenin 16 yaşındaki kızı Samime’nin 10 bin TL karşılığında evlendirildiğini ihbar etti. – Serhat Çayan / ANF
Kürdistan Stratejik Araştırmalar Merkezi
www.navendalekolin.com – www.lekolin.org – www.lekolin.net – www.lekolin.info