16 Nisan 2016 Cumartesi Saat 07:51
Rojhilata navîn tê nasîn bi zengîn buna xwe
ji ber ku hemu netew, kêm netew, mezheb tê de jiyan dikin, ji ber wê bi
destwerdana dewletên derve ji Rojhilata navîn re şerekî berfireh di nava civakê
de destpêkir, hem şerê di navbera herdu mezhebên sereke Sunnî û Şîa a.
Têkiliyên
Erebîstana Siudî û Libnan
Wekî ku tê zanîn têkiliyê Erebîstana Siudî
û Lubnanê ji sala 1953 de di asteke jor de bu, bi taybet ji sala 1990 de heyanî
2015 de nêzî 70 milyar dolar wekî alîkarî ji Erebistana Siudî gîhaşt Libnan ê.
serokê Lubnan ê yê sunî Refîq el Herîrî berî ku bê kuştin di navbera wî û
Erebistana Siudî hevaltiyek pir xort hebu lê piştî kuştina Herîrî rola
Erebîstana Siudî di Libnan ê lawaz bu û hemu proje û plansazî bi bin ket û bi
taybet di mile aborî de.
Lê Serokê Teyar El Musteqbel Saad El Herîrî
yê ku nunertiya Sunniyên Libnanê dike di bin navê tevgera 14 ji Adarê,
têkiliyên xwe bi tevger û partiyên siyasî yê ku dijberiya dewleta Surî û
pergala wê dikin.
Kirîza di nava Erebîstana Siudî û Libnan
pirtir bu Di 19 Sibata 2016 dema Erebistana Siudî ragihand ku êdî nema wekî
berê alîkariya artêşa Libnan bike û ew alîkariya ku qederek ji pera dike wê li
artêşê qutbike, nêzî 4 miliyar dolar gerek teslîmî artêşê bikira, Erebîstana
Siudî ji ber nêzîkatiyê Hizbullaha Libnan li Surî alîkariyên cebxanê li ser
Libnan qutkir.
Hizbullaha
Libnan
Hizbullaha Libnan rêxistineke îslamî,
siyasî û şîa ye, Hesen Nesir Eleh
fermandariya wê dike,
Di sala 1982 de Hizbullaha Libnan hate damezirandin
bi pêşengiya Muhemed Husên Fedil Elah, Raxib Herb, Ebas El Mewsewî û Subihî El
Tufeylî.
Navenda wê heyanî anha jî li Libnan ê ye û
gelek rojnameyên wê yê fermî hene wekî kovara El ehd, televiziyona el menar,
radiyoya el nur.
piraniya endamê Hizbullah ji kesayetên ku
girêdan û têkiliyên wan bi murşidê şoreşa Îranê Elî xamînî ne. Ev rêxistin bu
xwedî roleke mezin di sala 2000 de dema ku li hemberî dagirkeriya İsrail ji bo
Linanê derket û İsrail ji başurê Lunanê derxist.
Di sala 1983 li paytexta Libnanê Beyrut li
ber navenda hêzên Emrîkî û Ferensî teqîn pêk hat ji ber vê Emrîkiya jî
Hizbullah xist nava lîsta terörê.
Piştgiriya
Hizbullah Libnanê ji Surî re
Sala
2011 de Piştî ku şoreş li Surî destpêkir Hizbullaha Libnanê alîkariya Rejîma
Surî kir, di 2013 de destwerdana xwe ya leşkerî ji bo Suriyê ragihand û
piştgiriya xwe bi serokê Surî Beşar El Esed eşkere kir, ji ber vê bi hezaran
leşker tevlî şerê li Surî bun. Ev destwerdan di duniya ereban de hate
şermezarkirin û bi taybet musliman yên Sunî, piştî alîkariya hizbullah ji bo
Rejîma Surî destpêkir Erebistana Siudî ev destwerdan wekî gef li hemberî
islamiyetê dît ji ber wê alîkariya hêzên muxalif kir bi hinceta ku Hizbullaha
rêxistineke terorîste, ev alîkarî bi taybet bi zêdekirina leşkerên Siudî yên perwerdekirî
din ava hêzên muxalif wekî Artêşa Azad, Cebhet El Nusra û Ehrar El Şam, dewleta
Turkî jî piştgiriya Erebistana Siudî kir û di bakurê Surî li ser sînor gelek
cebxane û alavên şer derbaskir.
Erebistana Siudî metirsiya wê ji İranê ji
ber ku İran dixwaze Libnan desteser bike û dewletek avabike, İran jî destek
dide rêxistina bi navê Husiyîn yên şer li hemberî hukumeta Yemenê bi serkêşiya
serokê Yemenê Ebd Rebu El Hadî dikin, lê li İraqê jî rêxitinek leşkeri ya bi
navê Heşd El Şabî avakirine û şer li hemberî Hêzên Sunî yê bi navê Heşd El
Wetenî, li gelek deverên din yên wekî Behrên û Kuwêt şêneyên razayî
belavkirine.
Wekî ku tê xuyakirin ku İran li İraq, Surî,
Libnan, welatên kendavê xwe bi cih kiriye û roleke sereke dilîze.
Sema
Şiyar
Kürdistan
Stratejik Araştırmalar Merkezi
www.lekolin.com
– www.lekolin.org – www.lekolin.net – www.lekolin.info – www.navendalekolin.com
0
21
:” ”
:””
” “,” ”
Têkiliyên
Erebîstana Siudî û LibnanHizbullaha
LibnanPiştgiriya
Hizbullah Libnanê ji Surî reSema
ŞiyarKürdistan
Stratejik Araştırmalar Merkeziwww.lekolin.com
– www.lekolin.org – www.lekolin.net – www.lekolin.info – www.navendalekolin.com
