01 Aralık 2010 Çarşamba Saat 08:32
Diyarbakır’da bulunan Lis Yayınevi tarafından iki yıl önce başlatılan 100 dünya klasiğinin Kürtçeye kazandırılması projesi kapsamında Franz Kafka ve John Steinbeck’in eserleri Kürtçe’ye kazandırıldı
Kürtçe kitap basan yayınevleri arasında son yıllarda yakaladığı çıta ile adından söz ettiren Lis Yayınevi Kürtçe edebiyat adına, 100 klasik eserin Kürtçe’ye kazandırılması projesi kapsamında Franz Kafka’nın ‘Dönüşüm’, John Steinbeck’in ‘Fareler ve İnsanlar’, Charles Lamb’in Ulysses’in Serüvenleri, R. L. Stevenson’ın Define Adası ve J. M. Coetzee’nin ‘Utanç’ isimli eserleri artık Kürtçe.
Lis’ten çıkan kitaplardan Kafka’nın ‘Dönüşüm’ünü, ‘Veguherîn’ ismiyle Almanca’dan Fatih Aydın, Charles Lamb’in Ulysses’in Serüvenleri’ni, ‘Serpêhatiyên Ulysses’ olarak İngilizceden Samî Hezil, John Steinbeck’in ‘Fareler ve İnsanlar’ını ‘Mişk û Mirov’ olarak İngilizceden Xalis Xerzan, L. Stevenson’ın ‘Define Adası’nı ‘Girava Gencîneyê’ ismiyle İngilizceden Bilal Çelik ve J. M. Coetzee’nin Utanç’ını ise ‘Hetîketîya J. M. Coetzee’ ismiyle İngilizceden Yunus Eroğlu üstlendi. Tamamı genç çevirmenlerden oluşan bu serinin editörlüğünü ise Şair-Çevirmen Kawa Nemir üstlendi.
Kürt yazarları ve şairlerince yazılan ve yaratılan eserlerin eski ve çağdaş dünya klasiklerine olan ihtiyacının aciliyeti doğrultusunda iki yıl önce harekete geçen yayınevi, tamamı orijinal dillerinden Kürtçeye çevrilmek üzere 100 klasikten oluşan bir liste çıkarmıştı.
Yayınevi bu kapsamda Åsa Lind’in ‘Kumkurdu’, Harry Martinson’un ‘Isırganın Çiçeğe Durması’, Mikael Niemi’nin ‘Vittula’dan Popüler Müzik’i, Selma Lagerlöf’ün ‘Portekiz İmparatoru’nu ve Yaşar Kemal’in Yağmurcuk Kuşu’nu yine Nemir editörlüğüyle yayına hazırlayarak ilk adımı atmıştı.
SIRADA TOLSTOY, DOSTOYEVSKİ VE MARQUEZ VAR
William Shakespeare, Oscar Wilde, Joseph Conrad, Gabriel Garcia Marquez, William Faulkner, Dostoyevski, Tolstoy ve benzeri yazarların eserlerinin de yer aldığı dizinin bir kısmını yayınlayan Lis, dizini tamamını 5 yıl içerisinde tamamlamayı hedefliyor.
Van Belediyesi, Kurdî-Der Wan ve Van Eğitim-Sen’in desteğiyle kitapçı raflarındaki yerini alan 5 eserin basım kalitesi, dizgi ve kapak tasarımı da dahil olmak üzere tamamen çıtası yüksek bir kalitede basılması ise Kürtçe yayıncılık adına umut verici.
Kitapların kısa özetleri ise şu şekilde:
* Serpêhatiyên Ulysses Ulysses adlı bir adamın ve onun mahvolmuş yoldaşlarının anavatana dönüşlerinin hikâyesi gözünü daldan budaktan esirgemeyen, zorluk, eza ve cefanın her türlüsü içinde bile bir çözüm yolu bulabilen, insanoğlunun edebiyat evreninde kurnazlığın, zekânın, maharetin, kararlılığın ve sevginin, kısacası insan olmaya dair birçok özelliğin sembolü Ulysses. Troya Savaşı’ndan yıllar sonra, tanrıların buyruğundaki azgın denizlerin, farklı halkların, yabani hayvanların, ilginç ve korkunç yaratıkların yaşadığı uzak adaların, büyük yıkımların ve felaketlerin arasından yurdu Ithaca’ya, sadık karısı Penelope’a ve oğlu Telemachus’a dönebilmek için çabalayan bir adamın güçlü arzusu. Dönüş yolunda yaşanan kavgalar, büyük kırımlar, hayatlarını kaybeden tüm yoldaşlar ve en sonunda dönüşüyle sadece kral Ulysses’in payına düşen zafer. Serüven boyunca okuyucunun sorusu şudur: Anavatana döndüğünde, Ulysses’i son olarak ne beklemektedir? Antik Yunan mitolojisine dayanan, 1808 yılında Lamb’in Homeros’un Odyssey adlı destanından alıp yeniden yazdığı ve o zamandan bu yana insanoğlunun edebiyatının klasiklerinden olmuş bir hikâyeler çemberi.
* Veguherîn (Kafka) “Bir sabah tedirgin düşlerden uyanan Gregor Samsa bir böceğe dönüşmüş buldu kendini. Franz Kafka’nın Dönüşüm’ünün bu ilk cümlesi, haklı olarak denilebilir ki tüm edebi metinlerin ilk cümleleri arasında en ünlü ilk cümlelerdendir. Yazarın kendisinin muhtemel ruh ikizi, Gregor Samsa adındaki bir pazarlamacı, çalışma kamplarına benzeyen çalışma toplumunda bireyin yabancılaşması imgesinin ete kemiğe bürünmüş halidir ve hem yoğun, hem de akışkan bir kurgunun kapısını açan ve bireyin yabancılaşmasını ve köleliğini her biçimde temsil eden bu olağanüstü imge, okuyucusunu yanıtlanması zor o bir çift sorunun peşine takar: İnsan, böcekleşmesinin farkına varma yeteneğini kaybetmiş canlı mıdır? Ya da böcek insan olduğunun farkına varma yeteneğini kazanmış canlı mıdır? Dönüşüm. İnsanlığın modern öyküsünün baş taçlarından ve ‘tüm eserler’i arasında Franz Kafka’nın gözdesi. Bundan sonra Kürtçe de okunacak.
* Girava Gencîneyê (L. Stevenson) İskoç yazar Robert Louis Stevenson’ın 1883 yılında basılmış, tropik adalar, hazinelerin yerlerini gösteren haritalar, tek gözleriyle ve kesik ellerinin yerine bileklerine koydukları kancalarıyla korsanlar üstüne bildiklerimiz ve onlara dair kafamızdaki imgeler, yani bu şeyler hakkındaki hafızamız, ağırlıklı olarak bu klasikleşmiş macera romanı Define Adası’na ve onun ardılları olan birkaç esere dayanmaktadır. Her biri her bakımdan ölümsüz klasik romanlardan olan bu romanı, bundan böyle Kürtçenin okuru Kürtçe okuyabilecek.
* Mişk û Mirov (Steinbeck) Amerikalı büyük yazar John Steinbeck’in (1962 Nobel Edebiyat Ödülü) kendi tecrübelerine dayanarak yazdığı novel. George ile Lennie’nin hikâyesi. Hayallerinin peşinden giden iki biçarenin hikâyesi. İnsanın içine işleyen bir arkadaşlığın hikâyesi. Yayınlandığı günden bu yana en çok tartışılan edebî metinlerden olan, gerçek bir klasik. Okuyucunun asla unutamayacağı bir hikâye. Genç çevirmen Xalis Xerzan’ın Kürtçesiyle.-ANF
Rawin İsmail Sterk
Kürdistan Stratejik Araştırmalar Merkezi
www.navendalekolin.com – www.lekolin.org – www.lekolin.net – www.lekolin.info
